پرورش کودک مستقل بسیار مهم است و به شکل‌گیری شخصیت و آنها کمک میکند. استقلال به کودکان این امکان را می‌دهد تا مهارت‌های زندگی از جمله تصمیم‌گیری و حل مسائل را یاد بگیرند. همچنین، استقلال باعث افزایش اعتماد به نفس در کودکان میشود، زیرا آنها می‌فهمند که توانایی انجام کارهای خود و حتی کمک به دیگران را به‌تنهایی دارند. در نتیجه، کودکانی که مستقل تربیت می‌شوند، معمولاً از نظر عاطفی و اجتماعی قوی‌تر بوده و در مواجهه با چالش‌های زندگی عملکرد بهتری دارند.
حال ممکن است سوال پیش بیاید که کودک مستقل چه کودکیست و چگونه فرزند مستقل تربیت کنیم؟ معمولا فرزند مستقل به فرزندی می‌گویند که توانایی انجام کارها و تصمیم‌گیری‌ها را به‌صورت مختارانه دارد و به دیگران وابستگی ندارد تا نیازهای روزمرگی او را تامین کنند.
خصوصیات کودک مستقل چیست؟
کودک مستقل خود را باور دارد و می‌داند به تنهایی از پس کارها بر می‌آید. در نتیجه از اعتماد به نفس بالایی برخوردار است. همچنین بدون کمک و یا با کمترین میزان از مشارکت و کمک دیگران میتواند کارها را انجام دهد و با کمک مهارت حل مسئله راه حل‌ها را پیدا میکند و از چالش‌ها عبور میکند.
فرزند مستقل اغلب می‌توانند در شرایط متفاوت سازگارتری بیشتری از خود نشان دهند. کودک مستقل از نظر عاطفی و روانی نیز پایداری بیشتری دارد و در مواجهه با ناکامی‌ها و چالش‌ها به‌جای وابستگی به دیگران، به توانایی‌های خود متکی است. تربیت چنین کودکی به والدین کمک میکند تا فرزندی آماده برای مواجه با چالش‌های زندگی و موفقیت در آینده داشته باشند. توجه داشته باشید بین وابستگی و جدایی سالم رابطه متناقضی وجود دارد که اغلب به راحتی قابل تشخیص و درک نیست. وابستگی‌های سالم برخلاف باورعموم، رشد توانایی‌ها و مهارت‌های کودک را متوقف نمی‌کند؛ بلکه باعث پیشرفت آنها می شود.
هدف نهایی در تربیت کودک، کمک به او برای تبدیل شدن به یک کودک مستقل است تا آنها توانایی تفکر و تصمیم گیری درست را داشته باشند. خود را باور داشته باشند . اهداف خود را تعیین کنند. تصمیمات خود را به تنهایی بگیرند و برای خود مرز تایین کنند. پس در نتیجه هیچ کدام از اینها منافاتی با وابستگی های کودک به والد و مراقبش ندارد.
شما باید به عنوان پدر یا مادر این حس را در فرزندان خود ایجاد کنید که او بدون شما هم میتواند به زندگی خود ادامه دهد و کارهای خود را انجام دهد اما نباید به صورت اشتباهی احساس تنهایی یا بدون پشتوانه بودن را دریافت کند. وقتی فرزندتان از شما دور نمی‌شود و همیشه نگران است که با شما باشد این نشانه وفاداری او نسبت به شما نیست بلکه نشانه آسیب خوردگی فرزند شماست.
پدر مادری که متداول به فرزندشان یادآوری می‌کنند که در این زندگی، چقدر سختی و عذاب کشیده‌اند و به او این حس را می‌دهند که تنها چشم امید و ناجی آنها، کودکشان است، فرزندشان را قربانی خود می‌کنند. و او همیشه خودش را ناجی والدین تصور میکند و تمام لذت زندگیش را با نگرانی برای والدین از دست می‌دهد.
در قبال رسیدگی و عشقی که به فرزندانمان می‌دهیم آنها را مدیون، بدهکار و ناامن نکنیم و به آنها کمک کنیم زندگی مستقل و ذهن آرام داشته باشند.
تربیت کودک مستقل یکی از اهداف مهم والدین است، اما در فرزندپروری مفاهیمی مانند استقلال، خودمحوری و خودخواهی ممکن است با هم اشتباه گرفته شوند. بنابراین تعریف کوتاهی از هر کدام بیان می‌کنیم تا تفاوت بین آنها را متوجه باشید.
استقلال کودک: استقلال به معنای توانایی کودک در انجام وظایف روزمره و گرفتن تصمیمات با کمترین وابستگی به دیگران است. هدف از استقلال کودک، توسعه مهارت‌های شخصی و توانمندسازی کودک است تا بتواند به طور مؤثر در جامعه عمل کند. فرزند مستقل میتواند نیازها و حقوق دیگران را درک کرده و به آنها احترام بگذارد.
خودمحوری کودک: تمایل کودک به تمرکز بر نیازها و خواسته‌های شخصی خود بدون توجه به دیگران است . این کودکان به نیازها و احساسات دیگران توجه ندارند و همدلی در آنها دیده نمی‌شود.
خودخواهی در کودک: کودک تنها به منافع شخصی خود فکر میکند و برای رسیدن به اهداف خود از رفتارهای نادرست یا برای دیگران استفاده میکند و خواسته های خو را همیشه بر بقیه مقدم‌تر می‌داند.
درک تفاوت بین استقلال، خودمحوری و خودخواهی برای والدین و مربیان ضروری است تا بتوانند به درستی کودکان خود را در مسیر رشد و توسعه هدایت کنند. تربیت کودک مستقل به معنای تقویت توانایی‌های او برای انجام کارها به تنهایی تصمیم گرفتن وی می‌باشد، در حالی که خودمحوری و خودخواهی میتواند به مشکلات اجتماعی و رفتاری منجر شوند. و در آکادمی کوچینگ ویموند با آموزش مهارت‌های اجتماعی و همدلی به کودکان کمک میکند تا به جای خودمحوری و خودخواهی، به استقلال مثبت و سازنده دست یابند.
برای مستقل شدن کودک اجازه دهید خودشان انتخاب کنند.
این انتخاب کردن‌ها تمرینات ارزشمندی است که کودک برای تصمیم گیری انجام می‌دهد و باعث میشود فرزند شما در آینده در مورد انتخاب شغل، شیوه زندگی و تصمیمات خود با قاطعیت عمل کند. به طور مثال به این شکل از او سوال کنید : ببین چه جور برات بهتره؟ تکالیفت رو قبل از شام انجام بدی یا بعد از شام؟
یا پسرم یا دخترم کدوم لباست را می‌خواهی بپوشی؟ سرمه‌ای یا خاکستری؟ آبمیوه میخوری یا چای؟
راهکارهای پرورش فرزند مستقل
کودکان تا سن 5 تا 7 سالگی، از والدین شان الگوبرداری می‌کنند. یعنی برخی از خصوصیات والدین را جزئی از شخصیت خود می‌کنند. اگر پدر مادری دلشان می خواهد فرزندی جسور، مستقل و قدرتمندی (قدرت به معنای توانایی حل مسائل و نه قلدری) داشته باشد بهتراست تلاش کند تا همین ویژگی‌ها را درخودش تقویت کنند درهر حال خواهید دید معجزه تماشای کودکان و الگوبرداری شان از والدین، چطور تاثیر خودش را نشان خواهد داد.
والدین نقش بسیار مهمی در پرورش کودک مستقل دارند. والدین نقش حیاتی و تعیین‌کننده‌ای در پرورش کودک مستقل دارند. با فراهم کردن محیطی حمایتی، تشویق به تصمیم‌گیری و مسئولیت‌پذیری، آموزش مهارت‌های زندگی و مدیریت اشتباهات، والدین میتواند به کودکان کمک کنند تا به افراد مستقل، مسئول و توانمند تبدیل شوند. این فرآیند نیازمند صبر، توجه و پیگیری مداوم است تا کودکان بتوانند مهارت‌ها و ویژگی‌های لازم برای زندگی مستقل و موفق را به دست آورند نحوه رفتار و برخورد والدین، شیوه‌های تربیتی و حمایت‌های آنان تأثیر زیادی بر ایجاد استقلال در کودکان دارد. در ادامه به برخی راهکارهایی که پدر و مادر می‌توانند برای پرورش کودک مستقل استفاده کنند اشاره می‌کنیم میشود.
الگوی رفتاری مناسب برای کودکان باشید
والدین باید خود به عنوان الگوهایی مستقل عمل کنند تا کودکان بتوانند از رفتارهای آنان الگو بگیرند. والدین با نشان دادن نحوه مواجهه با مشکلات و تصمیم‌گیری‌های مستقل به کودکان کمک می‌کنند این مهارت‌ها را یاد بگیرند .
کودکان را به تصمیم‌گیری تشویق کنید
به کودکتان فرصت دهید تا در موارد کوچک و بزرگ تصمیم‌گیری کنند، مانند انتخاب لباس، غذا یا فعالیت‌های روزمره والدین باید به کودکان اجازه دهند که نتایج تصمیمات خود را تجربه کنند، حتی اگر این تصمیمات گاهی اشتباه باشند.
محیط امن برای کودکان ایجاد کنید و از آنها حمایت کنید
زیرساخت ها برای هرکاری باید آماده باشد. کودک شما برای اینکه بتواند کشف کند و آزادانه تصمیم بگیرد باید احساس امنیت و اطمینان خاطر نسبی از سمت شما داشته باشد.
مسئولیت پذیری کودکان را تقویت کنید
والدین می‌توانند مسئولیت‌های متناسب با سن و توانایی کودک به او واگذار کنند، مانند مرتب کردن اتاقش، انجام تکالیف مدرسه و مراقبت از حیوانات خانگی.
شکست ها و اشتباهات آنها را کنترل و مدیریت کنید
والدین باید به کودکان بیاموزند که اشتباهات بخشی از فرآیند یادگیری در آنها می‌باشد و باید اشتباهات را به عنوان فرصت‌هایی برای یادگیری و رشد ببینند و سعی کنند بعد از هر اشتباه کودک و پس از هر شکستش به آنها اعتماد به نفس بدهند و حمایت و تشویقشان را متوقف نکنند.
تعامل مثبت و سازنده با کودکان خود داشته باشید
والدین باید با کودک به صورت مثبت و سازنده تعامل کنند و او را به تلاش برای انجام کارها به تنهایی تشویق کنند و با ارائه بازخوردهای مثبت و تشویق به خودباوری، والدین می‌توانند احساس اعتماد به نفس و خودکفایی را در کودکان تقویت کنند.
فواید مستقل شدن کودک
تربیت کودک مستقل فواید متعددی دارد که میتواند به رشد و توسعه شخصیت، مهارت‌ها و موفقیت‌های آینده او کمک کند. در ادامه میخواهیم به برخی از این فواید اشاره کنیم : تقویت اعتماد به نفس و همچنین تقویت خودکفایی کودک که باعث میشود روی حس ارزشمندی کودک هم تاثیر بگذارد. توانایی انجام کارها به طور مستقل باعث میشود کودک به خود افتخار کند و احساس ارزشمندی کند.
کودک مستقل یاد می‌گیرد که چگونه تصمیمات مناسب بگیرد و مسئولیت آنها را بپذیرد و توانایی تصمیم گیری او افزایش پیدا میکند. به مرور در مواجهه با چالش‌ها به طور مستقل، خلاقیت و ابتکار از خودش نشان می‌دهد. به طور همزمان احساس مشارکت کودک مستقل افزایش پیدا میکند . درک کردن و همدلی در ارتباط با دیگران پیدا میکند.
کودک مستقل مسئولیت کارها و تصمیمات خود را می‌پذیرد و در قبال آنها پاسخگو است و یاد می‌گیرد که وظایف خود را به طور کامل و به بهترین نحو ممکن انجام دهد. و همچنین استقلال به کودک کمک میکند که وابستگی عاطفی بیش از حد به والدین و دیگران نداشته باشد و بتواند روابط سالم‌تری برقرار کند.
آشنایی با روش پرورش کودک مستقل
تربیت کودکان مستقل نیازمند رویکردهای عملی و قابل اجرا در زندگی روزمره است. وقتی برای انجام کاری داره تلاش می کنه، تشویقش کنیم؛ مثلا وقتی داره سعی میکنه لباسش را به تن کند، صبور باشیم و بدون اینکه از کارش ایراد بگیریم بهش بگوییم از اینکه می بینم خودت می تونی این کار رو بکنی خوشحالم .
حریم خصوصی کودک را رعایت کنیم و بیش از حد از او سوال نپرسید. وقتی کودک از مدرسه می‌رسد او را سوال پیچ نکنید و به او فرصت بدهید تا خودش در یک زمان مناسب برای شما تعریف کند چه اتفاقاتی افتاده و شما مشتاقانه به او گوش بدهید. وقتی سوالی ذهن کودک شمارو درگیر میکند و از شما می‌پرسد سریع پاسخش را ندهید و اجازه دهید خود کودک کمی برای پاسخ به سوالش فکر کند. کودک را ناامید نکنید مثلا وقتی دلش میخواهد کاری انجام دهد از ان کار منصرف و مایوسش نکنید و به او نگوییم تو نمیتوانی این کار را انجام دهی و برای تو سخت است.
سن مستقل شدن کودکان
مستقل شدن کودکان فرآیندی پیوسته است که در طول دوران کودکی و نوجوانی اتفاق می‌افتد و زمان مشخصی ندارد که بتوان آن را به یک سن خاص نسبت داد. با این حال، در هر مرحله از رشد، والدین می‌توانند با توجه به توانایی‌ها و نیازهای کودک، استقلال او را تقویت کنند. در ادامه، به بررسی این فرآیند در مراحل مختلف رشد پرداخته میشود
از نوزادی تا 2 سالگی: باید کودک را از همین سنین پایین تشویق به کاوش و بازی مستقل کرد
2 تا 5 سالگی: کودکان در این سنین می‌توانند مهارت‌هایی مانند لباس پوشیدن، مسواک زدن و خوردن غذا را یاد بگیرند.
6 تا 9 سالگی: در این سنین، کودکان باید در تصمیم‌گیری‌های بزرگ‌تر و مهم‌تر مشارکت کنند. مانند شرکت در فعالیت‌های گروهی، ورزشی یا فرهنگی و انجام وظایف مربوط به آنها.
13 تا 18 سالگی: نوجوانان می‌توانند مسئولیت‌های بیشتری در خانه و مدرسه بر عهده بگیرند و به طور مستقل به فعالیت‌های اجتماعی و ورزشی بپردازند. مانند مدیریت مالی، پخت و پز، برنامه‌ریزی برای آینده و تصمیم‌گیری‌های بزرگ‌تر.در نتیجه کودک باید به استقلال برسد ولی بهتر است که دست یابی به استقلال مرحله به مرحله برایش اتفاق بیافتد .
به هیچ عنوان نباید ناگهانی کودکان را از مادر و یا سایر اعضای خانواده جدا کرد؛ زیرا ضربه‌ای که کودک از نظر روحی و روانی می خورد، به شدت آزار دهنده می شود. اولین مرحله برای کاهش وابستگی بچه‌ها بعد از دو سالگی، جدا سازی محل خواب کودک از والدین است.
و در 12 ماه اول زندگی کودک، توصیه این است که کودک در اتاق پدر و مادر یا در معرض دید آنها بخوابد؛ زیرا در خواب ممکن است دچار بیماری‌ها و عارضه‌های مخصوص آن حالت نظیر مرگ ناگهانی در خواب، بشود. بنابراین در یک سال اول زندگی، بهتر است که کودک در کنار والدین باشد. اما بعد از دو سالگی به تدریج باید اتاق کودک از والدین جدا بشود. بعد از جداسازی محل خواب، قدم بعدی این است که کودک به صورت یک عضو تاثیر گذار وارد محیط های اجتماعی کوچک شود.
بهتر است با قراردادن کودک در مکان‌هایی مانند مهدکودک یا بوستان‌های مختلف او را برای موقعیت‌های مختلفی که باید خود تصمیم بگیرد آماده کنید. این اقدام به کودک کمک میکند تا در محیط‌های مختلف اجتماعی و فیزیکی تجربه‌های جدیدی کسب کند و مهارت‌های اجتماعی و حرکتی خود را تقویت کند.
اما به آن ها اجازه دهند که خودشان تجربه کنند و والدین تنها نقش نظارت را داشته باشند. به این ترتیب در عین حال که مادر حضور دارد، کودک ارتباط با همسالان و محیط را شروع میکند. شروع اساسی روند شکل گیری اجتماعی شدن انسان، بعد از 3 سالگی است. بنابراین بهتر است که از آن سن به بعد کودک را به مهد کودک فرستاد.
روانشناسان معتقدند هنگامی که به کودکان این شانس داده میشود تا به ما کمک کنند، احساس تعلق بیشتری به خانواده می‌کنند، استقلال را یاد می‌گیرند، و از پس مسئولیت‌های خود برمی‌آیند.
در دوران نوجوانی، والدین ممکن است با چالش‌های مختلفی روبرو شوند که میتواند باعث بروز تنش در رابطه خانوادگی شود. به عنوان مثال، نوجوانی که به دنبال استقلال و خودشناسی است ممکن است به صورت افراطی عمل کرده و تحریک کننده‌های موجود در محیط خود را تقلیل دهد. واکنش‌های افراطی و برخوردهای سختگیرانه میتواند روند این تغییرات را تشدید کرده و منجر به تعارضات بیشتری شود. پس بهتر است دیدگاه‌ها و نقطه نظر فرزندتان را بیشتر در نظر بگیرید و به او به عنوان فردی دارای هویت مستقل تر نگاه کنید.
توجه داشته باشید که دوست در زندگی هر فرد تاثیر به سزایی دارد و داشتن دوست خوب تاثیر مثبتی در زندگی کودک ایجاد می کند.پیدا کردن دوست فرصت مستقل شدن کودک را به او می دهد.
نقش آکادمی کوچینگ ویموند در استقلال کودک شما
تربیت کودک مستقل نه تنها به رشد و توسعه مهارت‌های فردی او کمک میکند، بلکه باعث میشود که او بتواند در زندگی آینده خود موفق‌تر و خوشبخت‌تر باشد. در آکادمی کوچینگ ویموند با تقویت استقلال در کودکان، آنها به افرادی مسئول، خودکفا و توانمند تبدیل می‌شوند که می‌توانند به طور مؤثر در جامعه نقش ایفا کنند و زندگی پربارتری داشته باشند.
و در آخر در آکادمی ویموند، ما به پرورش استقلال در کودکان و نوجوانان اهمیت ویژه‌ای می‌دهند. با برنامه‌های آموزشی متنوع و فعالیت‌های عملی، فرزندان شما مهارت‌های لازم برای تصمیم‌گیری، حل مسئله و مدیریت مسئولیت‌ها را به دست می‌آورند. تیم مجرب مربیان ویموند در محیطی حمایتی و انگیزشی، کودکان را تشویق می‌کنند تا با اعتماد به نفس و خودباوری مسیر رشد و استقلال خود را طی کنند. در آکادمی ویموند، آینده‌ای مستقل و موفق برای فرزندان شما ساخته میشود.
